Skip links
Захиалга өгөх
Mongolian Marketing Consulting Group

Барааны тэмдэг

Барааны тэмдэг (trademark) нь иргэн, хуулийн этгээд өөрийн бараа, үйлчилгээг бусад этгээдийн бараа, үйлчилгээнээс ялгах зорилгоор хэрэглэх ялгагдах чадвартай илэрхийлэл юм.
Барааны тэмдэг, газарзүйн заалтын тухай хууль
3.1.1. “барааны тэмдэг” гэж иргэн, хуулийн этгээд өөрийн бараа, үйлчилгээг бусад этгээдийн бараа, үйлчилгээнээс ялгах зорилгоор хэрэглэх ялгагдах чадвартай илэрхийллийг;
4.1. Барааны тэмдэг нь үг, дүрс, үсэг, тоо, гурван хэмжээст дүрс, өнгө, дуу авиа, үнэр, эсхүл тэдгээрийг хосолсон байдлаар илэрхийлэгдэж болно.
Оюуны өмчийн газар 2021 онд 4,642 барааны тэмдгийн мэдүүлэг хүлээн авсан нь 2020 онтой харьцуулахад 452 мэдүүлгээр буюу 10.8%-аар өсжээ. 2021 онд 3,308 барааны тэмдэгт эрхийн хамгаалалтын гэрчилгээ олгосон нь өмнөх оныхоос 720 барааны тэмдгээр буюу 17.9%-аар буурчээ. Барааны тэмдэг, газар зүйн заалтын тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.3-д зааснаар барааны тэмдгийн гэрчилгээ 10 жил хүчинтэй байдаг бөгөөд 2021 оны байдлаар 51,784 барааны тэмдгийн гэрчилгээ хүчинтэй байна. Хүчинтэй барааны тэмдгийн тоо сүүлийн гурван жилийн хугацаанд жил дараалан 1.9%-5.9%-аар нэмэгджээ.
Барааны тэмдгийн мэдүүлэг, эрхийн хамгаалалт олгосон болон хүчинтэй байгаа барааны тэмдгийн тоо
2018
2019
2020
2021
Барааны тэмдгийн мэдүүлгийн нийт тоо
4,374
4,603
4,190
4,642
Дотоодын мэдүүлэг
1,431
1,581
1,663
2,222
Гадаадын мэдүүлэг
576
619
529
502
Мадридын хэлэлцээр болон Протоколын дагуу мэдүүлсэн олон улсын мэдүүлэг
2,367
2,403
1,998
1,918
Эрхийн хамгаалалт олгосон барааны тэмдгийн нийт тоо
3,505
3,927
4,028
3,308
Хүчинтэй байгаа барааны тэмдэг
45,696
47,983
50,809
51,784

Эх үүсвэр: Оюуны өмчийн газар (https://www.ipom.gov.mn/mn.php?page=53)

Дэлхийн оюуны өмчийн байгууллага (ДОӨБ)-ын “Дэлхийн оюуны өмчийн үзүүлэлтүүд-2021” (https://www.wipo.int/publications/en/) тайланд дурдсанаар дэлхийн хэмжээнд 168 оюуны өмчийн байгууллагаар дамжуулан 2020 онд 17.2 сая барааны тэмдгийн 13.4 сая мэдүүлэг хүлээн авсан нь 2019 оноос барааны тэмдгийн тоо 13.7%-аар, мэдүүлгийн тоо 16.5%-аар нэмэгджээ. Дэлхийн хэмжээнд 2020 оны байдлаар 64.4 сая барааны тэмдгийн гэрчилгээ хүчинтэй байжээ. Нийт хүлээн авсан барааны тэмдгийн мэдүүлгийн тоогоор Хятад, АНУ, Япон, Иран, Европын холбоо зэрэг улс, бүсийн оюун өмчийн байгууллагууд тэргүүлж байна.
Нэг сая (1,000,000) хүнд ногдох барааны тэмдгийн мэдүүлгийн тоогоор Хятад улс тэргүүлж байгаа бөгөөд уг үзүүлэлт тус улсын хувьд 2019 онд 5,425 байжээ. Энэ үзүүлэлт Англид 2,619, Сингапурт 1,950, АНУ-д 1,402, Арменид 1,323, Бразилд 1,037, Энэтхэгт 236 байжээ. Монгол Улсын хувьд 2019 оны байдлаар 1,000,000 хүнд ногдох барааны тэмдгийн тэмдгийн тоо 1,191 байжээ.

Бүтээгдэхүүний загвар

Тухайн улс орны үйлдвэрлэл, дизайны хөгжил, иргэдийн бүтээлч байдлын түвшнийг илэрхийлэх үзүүлэлт нь тухайн улсад болон олон улсад гаргасан бүтээгдэхүүний загвар (industrial design)-ын мэдүүлэг, тэдгээрт олгосон патентын тоо байж болно.
Оюуны өмчийн тухай хууль
5.1. Оюуны өмчийн дараах эрхийг хамгаална:
5.1.1. зохиогчийн эрх болон түүнд хамаарах эрх;
5.1.2. аж үйлдвэрийн өмчийн эрх.
7.1. Аж үйлдвэрийн өмчийн эрхэд дараах зүйл хамаарна:
7.1.1. шинэ бүтээл;
7.1.2. ашигтай загвар;
7.1.3. бүтээгдэхүүний загвар;
7.1.4. барааны тэмдэг;
7.1.5. газар зүйн заалт.
7.3. Оюуны өмчийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага зохих журмын дагуу энэ хуулийн 7.1.1, 7.1.2, 7.1.3-т заасан зүйлийг бүртгэж патент, 7.1.4, 7.1.5-д заасан зүйлийг бүртгэж гэрчилгээ тус тус олгоно.
Патентын тухай хууль
3.1.2. “бүтээгдэхүүний загвар” гэж бүтээгдэхүүний гадаад хэлбэр, хийцэд хамаарах гоёл чимэглэл, өнгө, өнгөний хослол агуулсан, шинээр зохион бүтээсэн, өвөрмөц шийдлийг;
3.1.4. “патент” гэж тухайн шийдэл нь шинэ бүтээл, бүтээгдэхүүний загвар болохыг тодорхойлж, зохиогч нь тодорхой хугацаанд түүнийг өмчлөх онцгой эрхтэй болохыг хүлээн зөвшөөрч, төрийн эрх бүхий байгууллагаас олгож байгаа баримт бичгийг;
3.1.6. “зохиогч” гэж оюуны бүтээлч үйл ажиллагаагаар шинэ бүтээл, бүтээгдэхүүний загвар, ашигтай загвар зохиосон хувь хүнийг;
Оюуны өмчийн газар (ОӨГ) 2021 онд 361 бүтээгдэхүүний загварын мэдүүлэг хүлээн авсан нь 2020 онтой харьцуулахад 72 мэдүүлгээр буюу 24.6%-аар өсжээ. 2021 онд 221 бүтээгдэхүүний загварын патент олгосон нь өмнөх оныхоос 4 патентаар буюу 1.8%-аар буурчээ. Патентын тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.1-д зааснаар бүтээгдэхүүний загварын патент 10 жил хүчинтэй байдаг бөгөөд 2021 оны жилийн эцсийн байдлаар 2,786 бүтээгдэхүүний загварын патент хүчинтэй байна.
Бүтээгдэхүүний загварын мэдүүлэг, олгосон патент болон хүчинтэй байгаа патентын тоо
2018
2019
2020
2021
Бүтээгдэхүүний загварын мэдүүлэг – бүгд
269
300
293
365
Дотоодын мэдүүлэг
140
180
167
249
Гадаадын мэдүүлэг
38
3
4
3
Гаагийн хэлэлцээрийн дагуу мэдүүлсэн олон улсын мэдүүлэг
91
117
122
113
Олгосон бүтээгдэхүүний загварын патент – бүгд
271
215
225
221
Дотоодын мэдүүлэг
143
95
102
104
Гадаадын мэдүүлэг
40
3
1
4
Гаагийн хэлэлцээрийн дагуу мэдүүлсэн олон улсын мэдүүлэг
88
117
122
113
Хүчинтэй байгаа бүтээгдэхүүний загварын патент
3,742
3,279
2,643
2,786
Эх үүсвэр: Оюуны өмчийн газар (https://www.ipom.gov.mn/mn.php?page=53)
Дэлхийн оюуны өмчийн байгууллага (ДОӨБ)-ын “Дэлхийн оюуны өмчийн үзүүлэлтүүд-2021” (https://www.wipo.int/publications/en/) тайланд дурдсанаар дэлхийн хэмжээнд 154 оюуны өмчийн байгууллагаар дамжуулан 2020 онд 1.4 сая бүтээгдэхүүний загварын 1.1 сая мэдүүлэг хүлээн авсан нь 2019 оноос бүтээгдэхүүний загварын тоо 2%-аар, мэдүүлгийн тоо 5.6%-аар нэмэгджээ. Нийт бүтээгдэхүүний загварын мэдүүлгийн тоогоор Хятад, Европын холбоо, БНСУ, АНУ, Турк зэрэг улсууд тэргүүлж байна.
Нэг сая (1,000,000) хүнд ногдох бүтээгдэхүүний загварын мэдүүлгийн тоогоор БНСУ тэргүүлж байгаа бөгөөд уг үзүүлэлт тус улсын хувьд 2019 онд 1,187 байжээ. Энэ үзүүлэлт Украйнд 105, АНУ-д 70, ОХУ-д 31, Бразилд 20, Энэтхэгт 7 байжээ. Монгол Улсын хувьд 2019 байдлаар 1,000,000 хүнд ногдох бүтээгдэхүүний загварын мэдүүлгийн тоо 91 байжээ.
Нэг сая (1,000,000) хүнд ногдох бүтээгдэхүүний загварын мэдүүлгийн тоо, 2019 оны байдлаар
Эх үүсвэр: “World Intellectual Property Indicators 2020”, WIPO.

Олон улсын худалдааны төв (International Trade Center)-ийн Худалдаа зураглал (Trade Map)-ын мэдээллийн сан, аналитик хэрэглүүрүүд:

Орчин үед экспортын зах зээлийн боломжийг ОУХТ-ийн Trade map дата баазад тулгуурлан боловсруулах болсон. Ийм төрлийн судалгааг хийхэд гол төлөв Харьцангуй давуу талыг тодорхойлох индекс буюу экспорт/импортын RCI (Revealed comparative advantage indices) -ийг ашигладаг.

Гадаад худалдааны талаарх мэдээллийг хайхад олон улсын худалдаа, гаалийн статистикт ашигладаг ангилал, код, тухайлбал Барааг тодорхойлох, кодлох уялдуулсан систем (БТКУС буюу Harmonized System) талаарх мэдлэгтэй байх шаардлагатай. (https://intracen.org/ )
(https://www.trademap.org/Index.aspx)

Тухайн улсын болон хот, орон нутгийн засаг захиргааны статистикийн байгууллагаас гаргасан статистик мэдээлэл, эмхэтгэл, судалгааны тайлан:

Хятад улсын статистик мэдээллийг Хятадын Үндэсний Статистикийн Газар (National Bureau of Statistics of China)-ын цахим хуудаснаас авах боломжтой. Цахим хуудасны Data гэсэн цэсээс Annual Data буюу Жил бүрийн статистик мэдээлэл хэсэг дээр дарж жилийн статистикийн мэдээлэл (China Statistical Yearbook)-ийг онлайнаар харах боломжтой. Мэдээллийг нийт Хятад Улс болон сонирхож буй бүс нутаг мужаар нь (Өвөр Монгол, Хэбэй, Шанси гэх мэт), хотуудаар нь (Хөх хот, Үрүмчи, Баотоу, Харбин гэх мэт) болон салбараар болон сэдэвчилсэн байдлаар (үнийн мэдээлэл, жижиглэн худалдааны болон хүнсний үйлдвэрлэлийн салбарын үзүүлэлтүүд гэх мэт) хүснэгт, тоо мэдээллийг авч ашиглаарай.
http://www.stats.gov.cn/english/Statisticaldata/AnnualData/

Оросын холбооны улс (ОХУ)-ын статистик мэдээллийг Холбооны статистикийн алба (Федеральная служба государственной статистики – Росстат)-ны https://rosstat.gov.ru/statistic цахим хуудаснаас жилийн статистикийн эмхэтгэл (статистический ежегодник), бүс нутгийн нийгэм-эдийн засгийн үзүүлэлтүүд зэрэг эмхэтгэл, мэдээллийг авч болнов

Солонгос улсын хувьд Монголын Статистик мэдээллийн нэгдсэн сан (http://1212.mn/) -тай адил Korean Statistical Information Service (KOSIS – https://kosis.kr/eng/) цахим хуудсаар статистик мэдээллийг хэрэглэгчдэд хүргэдэг.

Япон улсын хувьд Японы статистикийн товчоо (Statistics Bureau of Japan)-ноос эрхлэн гаргадаг статистикийн мэдээллийг тус байгууллагын цахим хуудаснаас авах боломжтой. https://www.stat.go.jp/english/

Тухайн улсын салбарын яам, агентлаг, төрөлжсөн судалгааны институт, мэргэжлийн холбоодын салбарын тайлан мэдээлэл, статистик мэдээллийн сан:

Солонгосын олон улсын худалдааны нийгэмлэг (Korea International Trade Association – KITA)-ийн цахим хуудасны Статистик цэсээс Солонгос улс аль улсаас ямар төрлийн бүтээгдэхүүнийг импортоор авдаг талаарх мэдээллийг авч болох юм. Гадаад худалдааны талаарх мэдээллийг хайхад олон улсын худалдаа, гаалийн статистикт ашигладаг ангилал, код, тухайлбал Барааг тодорхойлох, кодлох уялдуулсан систем (БТКУС буюу Harmonized System) талаарх мэдлэгтэй байх шаардлагатай.
http://kita.org/

Монгол Улсын экспортын голлох орнууд болох ОХУ, Солонгос, Хятад, Япон зэрэг улсын хувьд өөрсдөө үйлдвэрлэгч, экспортлогч улс орнууд учраас салбарын яам, төрийн байгууллагууд нь дотоодын үйлдвэрлэл, худалдаа, хэрэглэгчийн зах зээлийн талаарх тайлан, мэдээллийг төдийлөн гаргадаггүй. Харин гадаад худалдаа, экспорт жижиг дунд үйлдвэрлэл (ЖДҮ)-ийг дэмжих чиглэлээр ажилладаг төрийн байгууллага, агентлагууд, институт зэргийн мэдээлэл судалгааг авч ашиглах нь илүү үр дүнтэй байх талтай. Экспортод бүтээгдэхүүнээ гаргахаар зорьж байгаа Монголын үйлдвэрлэгчдийн хувьд эдгээр байгууллагуудтай холбоо тогтоож, хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүн, түүхий эд нийлүүлэх, цаашлаад тухайн улс, бүс нутгийн үйлдвэрлэгч, худалдаачидтай хамтран ажиллах, тухайн бүс нутгийн зах зээлийн талаарх мэдээлэл, судалгаа авах зэрэг боломж нээгдэнэ. Тухайлбал, Оросын Экспортын Төв (Russian Export Center)-өөр дамжуулан Буриадын БНУ-ын бизнес эрхлэгчидтэй холбогдох боломжтой.
https://www.exportcenter.ru/en/

Зах зээлийн талаарх судалгааны тайлан, мэдээлэл гаргаж борлуулдаг судалгаа, зөвлөх үйлчилгээний агентлагуудын зах зээлийн судалгааны тайлан мэдээлэл, мэдээллийн сан:

Ихэнхдээ энэ төрлийн зах зээлийн судалгааны тайлан мэдээлэл, мэдээллийн сан нь ашиглахад төлбөр төлөх шаардлагатай болдог. Эдгээр төрлийн тайлан мэдээлэл нь илүү дэлгэрэнгүй, тодорхой мэдээллийг өгөх боломжтой. Эдгээр агентлагууд ихэнх тохиолдолд ерөнхий статистик мэдээлэл, өмнөх хугацааны судалгааны мэдээллийг шууд харах, ашиглах боломжтой байдлаар нийтэлж, илүү дэлгэрэнгүй тайлан мэдээлэл, шинэчилсэн тоо мэдээлэл авахыг хүсвэл дэлгэрэнгүй тайлан, мэдээллийг санг ашиглах эрх нь төлбөртэй байдаг. Хэрэв та ерөнхий статистик мэдээлэл, өмнөх хугацааны судалгааны мэдээлэл хангалттай гэж үзвэл шууд авч ашиглаж болно. Хэрэв та илүү нухацтай үзэж, тэр хэмжээний мөнгийг төлөх боломжтой байгаа бол тайлан, мэдээллийг худалдан авч ашиглаж мөн болно.
Энэ төрлийн агентлагууд нь маркетингийн судалгааны салбарын нэг гол хэсэг болоод байна. Судалгааны салбарын дэлхийн мэргэжлийн холбоо ЭЗОМАР (ESOMAR) байгууллагаас 2022 онд гаргасан Дэлхийн маркетингийн судалгааны зах зээлийн 2021 оны тайланд дурдсанаар энэ төрлийн үйл ажиллагаа (Reporting)-ны орлого 2020 онд 24.9 тэрбум ам.долларт хүрсэн нь нийт маркетингийн судалгааны салбарын нийт орлогын 27.7%-ийг эзэлж байжээ.
“Reporting” гэдэг нь тоо мэдээллийг холбогдох эх үүсвэрээс олж авч шалгаж баталгаажуулан анализ хийж (хоёрдогч тоо мэдээллийн анализ хийж), дараа нь захиалагч болон хэрэглэгчдэд хүргэх үйл ажиллагаа юм. Хүргэх хэлбэр нь тайлан, мэдээллийг онлайнаар хэрэглэгчдэд худалдах, төлбөртэй ашиглуулах, танилцуулах семинар зохион байгуулах, судалгаа мэдээлэлд үндэслэн бизнесийн зөвлөгөө өгөх зэрэг хэлбэртэй байж болно. Үндсэн бизнес нь анхдагч тоо мэдээлэл цуглуулах биш гэхдээ дүгнэлт зөвлөмж гаргаж өгдөг Gartner, Forrester, Mintel, IHS Markit, Euromonitor, Deloitte, McKinsey & Co., PwC гэх зэрэг компаниуд энд багтдаг.
“Global Market Research 2021: An ESOMAR Industry Report in cooperation with BDO Accountants & Advisors” ESOMAR, 2022 “ESOMAR’s Global Top 50 Insights Companies 2022: Presenting the leaders of the industry” ESOMAR, July 2022

IHS Markit компанийн хувьд автомашин, олон улсын худалдаа, уул уурхай, санхүүгийн үйлчилгээ, хөдөө аж ахуйн салбарын 1500 гаруй мэдээллийн сан (Data Lake), 350 гаруй судалгаа шинжилгээний тайлан мэдээлэл зөвлөмж (Industry Cases), 5000 судлаач, салбарын мэргэжилтнүүдийн зөвлөх үйлчилгээг санал болгодог.
https://ihsmarkit.com/

IBIS World-ийн хувьд 1000 гаруй салбарыг хамардаг бөгөөд Ази, Номхон далайн бүсээс зөвхөн Хятад, Австрали, Шинэ Зеланд улсын зах зээлийн мэдээллийг гаргадаг. Мэдээж мэдээллийн сан, тайланг татаж авах, ашиглахад төлбөртэй хэдий ч ерөнхий мэдээлэл, үндсэн статистик мэдээллийг үнэ төлбөргүй шууд авч ашиглах боломжтой. IBIS World-ийн салбарын тайланг холбогдох мэдээллээ оруулаад үнэгүй татаж авч үзэж болох бөгөөд уг тайланд, салбарын зах зээлийн хэмжээ, чиг хандлага, салбарын гол тоглогчид, SWOT шинжилгээ гэх зэрэг таны цаашдын бизнес төлөвлөгөө, стратеги боловсруулахад чухал хэрэгтэй мэдээллийг өгөх болно. Улс, овог нэр, мэйл хаяг зэрэг цөөхөн хэдхэн мэдээллээ оруулаад үнэгүй тайланг татаж аваад үзчих хэрэгтэй. Таны яг хүссэн мэдээлэл агуулагдаагүй байж болох хэдий ч санаа авах олон зүйлийг эндээс олж авна гэж найдаж байна.
https://www.ibisworld.com/

Economic Intelligence Unit-ийн мэдээлэл тайлан нь хэт ерөнхий байх талтай. Гэхдээ тухайн зах зээлд нэвтрэхэд анхаарах асуудал зөвлөмжийг тухайн орны салбарын экспертүүд өгсөн байдгаараа давуу талтай. Country Analysis хэсэгт 190 гаруй улсын эдийн засгийн боломж, эрсдэлийн талаарх мэдээллийг агуулсан аналитик тайлан байдаг.
https://www.eiu.com/

Бидний хэрэгцээнд Statista-гийн мэдээлэл судалгаа илүү тохирох талтай. Statista-гийн платформоос тухайн нэг улс орны зах зээл, тухайн төрлийн бүтээгдэхүүний зах зээлийн талаарх статистик мэдээлэл, сэдэвчилсэн судалгааны тайланг харах боломжтой. 150 гаруй улс, 170 салбарын тайлан, статистик мэдээллийг агуулсан байдаг.
https://www.statista.com/

Үндэсний статистикийн хорооны албан ёсны Статистик мэдээллийн нэгдсэн сан

Монголын зах зээлийн мэдээллийг авах бусад эх сурвалжууд

Тун удахгүй …

ТУН УДАХГҮЙ

COMING SOON